Sąd może orzec o ustaleniu nierównych udziałów dokonując podziału majątku wspólnego, jeżeli zostały spełnione dwie następujące przesłanki: przyczynienie się małżonków do powstania majątku wspólnego w różnym stopniu oraz istnienia ważnych powodów, które uzasadniają ustalenie nierównych udziałów. Do tej pory panowało bezrefleksyjne przekonanie, że obie przesłanki muszą wystąpić łącznie, a wystąpienie tylko jednej nie jest wystarczające, aby sąd orzekł o nierównych udziałach w majątku wspólnym.
Zgodnie z postanowieniem Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2023 r. (sygn. akt II CSKP 1401/22) ważnym powodem uzasadniającym ustalenie nierównych udziałów w majątku wspólnym może być orzeczenie rozwodu w wyniku zdrady małżeńskiej.
Okoliczność, że wystąpienie „ważnych powodów” stwarza możliwość badania stopnia przyczynienia się do powstania majątku wspólnego, nie oznacza, że same „ważne powody” muszą mieć kontekst majątkowy, a przesłanka winy uzyskuje znaczenie tylko wówczas, gdy chodzi o winę w niepowiększaniu lub pomniejszaniu majątku wspólnego. Przeciwnie, skoro w art. 43 § 2 zd. 1 k.r.o. ważne powody nie zostały ograniczone odwołaniem się konkretnie do aspektów ekonomicznych, to mogą być wiązane z różnymi okolicznościami, które sąd w sprawie o podział majątku uzna za istotny czynnik odstąpienia od reguły równych udziałów małżonków w majątku wspólnym, w tym także z orzeczeniem rozwodu z wyłącznej winy drugiego współmałżonka spowodowanej naruszeniem obowiązków pozbawionych konotacji ekonomicznej. Skoro bowiem określone, zawinione zachowanie doprowadziło do rozpadu małżeństwa, a tym samym otwarło prawną możliwość i życiową potrzebę dokonania podziału majątku, to nie powinno być ono pozostawione bez adekwatnej reakcji systemu prawa.
Comments