Obowiązujące przepisy przewidują możliwość dochodzenia od sprawcy przestępstwa odszkodowania bądź zadośćuczynienia zarówno w postępowaniu cywilnym jak i karnym.
Odszkodowanie przyznaje się za szkody materialne poniesionych kosztów powstałych w wyniku czynu zabronionego. Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę rekompensować ma natomiast szkodę niemajątkową, która wiąże się z naruszeniem subiektywnych przeżyć człowieka oraz z cierpieniem fizycznym i psychicznym, zaś kwota zadośćuczynienia powinna być orzeczona w rozsądnych granicach, tj. z jednej strony dostosowana do poziomu krzywdy, z drugiej strony nie może być nadmierna, wygórowana, oderwana od stopy życiowej społeczeństwa.
Podstawą prawną dochodzenia odszkodowań w procesach karnych jest art. 46 § 1 Kodeksu karnego, który stanowi, że w przypadku skazania na wniosek pokrzywdzonego sąd orzeka obowiązek naprawienia szkody w całości albo w części lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. W pierwszej kolejności zatem należy złożyć oświadczenie o działaniu w charakterze oskarżyciela posiłkowego żeby uzyskać przed sądem status strony i móc w składać stosowne wnioski.
W sytuacji gdy utrudniona jest ocena krzywdy jakiej doznał pokrzywdzony dopuszcza się zasądzenie tzw. nawiązki. Warto wskazać, o czym zapominają również profesjonalni pełnomocnicy, że instytucja ta ma zastosowanie w przypadku takich przestępstw jak znieważenie czy zniesławienie.
Od 1 października 2023 roku ustawodawca przewidział nowe przęstepstwo, zgodnie z którym uchylanie się od zapłaty orzeczonego obowiązku naprawienia szkody, zadośćuczynienia i nawiązki stanowi odrębny czyn zabroniony. Skazany zatem, który nie wypełnił swojego obowiązku orzeczonego wyrokiem karnym popełni kolejne przęstepstwo. Grozić za to będzie od 3 miesięcy do 5 lat pozbawienia wolności.
Comments